Medycyna stylu życia – klucz do dobrostanu pracowników?
“Lepiej zapobiegać, niż leczyć” – wydaje się, że to stwierdzenie idealnie wpisuje się w filozofię medycyny stylu życia. To stosunkowa nowa gałąź medycyny, która wykorzystuje manewrowanie „lifestylem” w celu profilaktyki i leczenia chorób przewlekłych, z którymi mamy dzisiaj do czynienia, m.in. cukrzyca typu 2, znaczna część nowotworów, a nawet choroba Alzheimera czy depresja. Czy w dzisiejszych czasach łatwo prowadzić „zdrowy tryb życia”? O co należy zadbać? Na które nawyki postawić?
Zdrowotne bańki – piękne, ale ulotne
Współczesny świat sprzyja wyborom antyzdrowotnym – ogólna dostępność żywności wysoko przetworzonej, skuteczny marketing koncernów spożywczych, niska świadomość konsumentów dotycząca np. czytania i analizowania składów, dezinformacja w mediach dotycząca kolejnych diet-cud.
Z drugiej strony jesteśmy ofiarami presji psychologicznej płynącej m.in. z social mediów dotycząca konkretnego, oczekiwanego wyglądu ciała. Szczególnie szkodliwy był ostatni trend, który zawładnął YouTubem czy Instagramem – #ThatGirl. „Ta dziewczyna” budzi się między piątą a szóstą rano. Ćwiczy, popija poranny koktajl i prowadzi dziennik, zanim reszta świata wypije filiżankę kawy. Nosi wyprasowaną bieliznę, robi śniadania, które są równie atrakcyjne wizualnie, co bogate w składniki odżywcze. Głównym problemem związanym z tym trendem jest to, że wyznacza nieosiągalne standardy. Nie tylko standardy wyglądu, ale standard stylu życia, który jest wręcz niemożliwy do utrzymania na dłuższą metę. Dodatkowo filmy te bardzo często kojarzą się z utratą wagi i prowadzą do zaburzeń odżywiania.
W podobnym tonie przeanalizować można aktywność fizyczną. Żyjemy (i pracujemy!) przykuci do biurek w świecie, poruszamy się samochodami, windami. To ciągłe, pozorne upraszczanie naszego życia jest niemal patologiczne. Już Wojciech Oczko mówił, że ruch jest w stanie zastąpić wszystkie leki razem wzięte, a wszystkie leki wzięte razem nie są w stanie zastąpić ruchu. To pierwsze bardzo skondensowane wytyczne z 1576 r. i po 450 latach to dalej kluczowy element modyfikacji stylu życia. Tymczasem, szczególnie w biurach, widać, jakie żniwo zebrała pandemia w tym zakresie. Liczba zwolnień lekarskich spowodowanych urazami kręgosłupa znacząco wzrosła, a ergonomia naszych biur domowych zwykle pozostawia wiele do życzenia.
Co ważne, w zdrowiu publicznym zaczęto wyróżniać tzw. rynkowe determinanty zdrowia (commercial determinants of health) jako jeden z obszarów kształtujących nasze zdrowie poprzez wpływanie na styl życia. Odnoszą się do czynników związanych z działalnością komercyjną, przemysłem i rynkiem, które mają znaczący wpływ na zdrowie. O co konkretnie chodzi?
Po lupę należy wziąć marketing produktów żywnościowych, napojów, papierosów, alkoholu, produktów kosmetycznych, a także dostępność tych produktów. Przemysł żywnościowy, producenci napojów słodzonych, czy też firmy tytoniowe często stosują agresywne strategie marketingowe, które promują produkty, które nie zawsze są zdrowe. To może prowadzić do wzrostu konsumpcji żywności wysokokalorycznej, napojów gazowanych, palenia papierosów i innych zachowań szkodliwych dla zdrowia.
Nie sposób nie wspomnieć też o społeczno-ekonomicznych aspektach zdrowia, ogromnych nierównościach i tzw. podwójnych standardach. Żyjąc “w bańce” osób z wyższym wykształceniem, w dużych miastach, pracujących w korporacjach, często zapominamy, jak bardzo uprzywilejowani jesteśmy i ile mamy… farta.
Filary medycyny stylu życia
Składowe medycyny stylu życia mogą różnić się w zależności od źródła i definicji, ale ogólnie można wyróżnić następujące elementy:
Żywienie – wpływ diety na zdrowie jest kluczowym elementem medycyny stylu życia. Zdrowa dieta, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, białka niskokaloryczne i tłuszcze nienasycone, może pomóc w zapobieganiu wielu chorobom, takim jak otyłość, cukrzyca, choroby serca i wiele innych.
Aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna jest istotna dla ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia. Zbyt mała ilość ruchu może prowadzić do nadwagi, otyłości i innych problemów zdrowotnych. Medycyna stylu życia promuje regularną aktywność fizyczną jako środek prewencji i zarządzania wieloma schorzeniami.
Zdrowy sen – sen odgrywa kluczową rolę w regeneracji organizmu i utrzymaniu zdrowia psychicznego. Nieprawidłowy sen może zwiększać ryzyko wielu chorób, w tym chorób serca i zaburzeń psychicznych.
Zarządzanie stresem – stres może mieć negatywny wpływ na zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Medycyna stylu życia kładzie nacisk na naukę technik radzenia sobie ze stresem, takich jak medytacja, joga i relaksacja, aby poprawić jakość życia i zdrowie.
Unikanie substancji szkodliwych – unikanie palenia tytoniu, nadmiernego spożycia alkoholu i innych substancji szkodliwych jest ważnym elementem medycyny stylu życia.
Relacje społeczne – kontakty międzyludzkie i wsparcie społeczne mają znaczenie dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego. Wprowadzanie zdrowych wzorców komunikacji i utrzymywanie pozytywnych relacji są istotne dla dobrostanu.
Te składowe medycyny stylu życia stanowią holistyczne podejście do zdrowia, koncentrujące się na profilaktyce i promowaniu zdrowego stylu życia.
Medycyna stylu życia w wydaniu firmowym
Wdrażanie praktyk z zakresu medycyny stylu życia w miejscu pracy ma ogromne znaczenie dla dobrostanu pracowników. Pracownicy, którzy prowadzą zdrowy styl życia, są bardziej skoncentrowani, pełni energii i mniej narażeni na przewlekłe choroby, co przekłada się na ich efektywność zawodową. Podsumujmy zatem korzyści płynące z wdrażania programów nastawionych na wspieranie zdrowego „lifestyle’u” pracowników.
Korzyści dla pracodawców
– Zwiększona produktywność – pracownicy prowadzący zdrowy styl życia są bardziej wydajni. Regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta wpływają pozytywnie na funkcje mózgu, co przekłada się na lepszą koncentrację i umiejętność rozwiązywania problemów.
– Obniżone koszty opieki zdrowotnej – pracownicy, którzy dbają o swoje zdrowie, potrzebują mniej opieki medycznej. To oznacza mniejsze koszty związane z absencjami chorobowymi i leczeniem.
– Poprawa wizerunku firmy – inwestowanie w zdrowie pracowników pomaga budować pozytywny wizerunek firmy. Firmy dbające o dobrostan pracowników przyciągają i zatrzymują najlepszych specjalistów.
Korzyści dla pracowników
– Lepsza jakość życia – pracownicy prowadzący zdrowy styl życia doświadczają lepszej jakości życia. Czują się bardziej energiczni, mają więcej energii do spędzania czasu z rodziną i realizowania swoich pasji.
– Mniejszy stres – zdrowy styl życia pomaga radzić sobie ze stresem. Regularna aktywność fizyczna i techniki relaksacyjne pomagają pracownikom utrzymać równowagę psychiczną.
– Dłuższa i zdrowsza kariera – zdrowy styl życia przekłada się na dłuższą i zdrowszą karierę zawodową. Pracownicy, którzy dbają o siebie, są mniej narażeni na przewlekłe choroby i absencje związane z nimi.
Wdrożenie medycyny stylu życia w miejscu pracy wymaga współpracy pracodawców i pracowników. Oto kilka kroków, które można podjąć:
– Programy promocji zdrowia – organizuj programy promocji zdrowia, takie jak sesje masażu biurowego czy konsultacje z fizjoterapeutami.
– Badania profilaktyczne – zapewnij pracownikom dostęp do regularnych badań profilaktycznych, takich jak analiza składu ciała i regularne konsultacje z dietetykami.
– Edukacja zdrowotna – zachęcaj do udziału w szkoleniach i webinarach dotyczących zdrowego stylu życia, aby pracownicy zdobyli wiedzę na temat korzyści i praktycznych sposobów utrzymania zdrowia.
Zastosowanie się do podstawowych zasad zdrowego stylu życia mogłoby zapobiec ponad 90% przypadków cukrzycy typu 2, 80% zawałów mięśnia sercowego i prawie 40% nowotworów (badanie EPIC). Zdrowe nawyki to szansa nie tylko na zmniejszenie ryzyka zachorowania na dziesiątki chorób, ale i dłuższe życie oraz bardziej wydajna praca w pełnym zdrowiu. Wszak w zdrowym ciele… zdrowy pracownik!
